Türkiye sarsıntı felaketinin sonuçlarıyla yüzleşiyor.
11 ili vuran ve büyük bir coğrafyayı etkileyen sarsıntılar sonucu 50 bin 399 vatandaşımız hayatını kaybetti.
Bölge sarsıntı felaketiyle uğraş ederken bir de heyelan afeti canları yaktı.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsünden Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tolga Görüm, Abdüssamet Yılmaz, Furkan Karabacak, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Lütfi Süzen ve Hollanda Twente Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakan Tanyaş tarafından oluşturulan “Heyelan Kıymetlendirme Kadrosu (SLATE)”, Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin akabinde heyelanların tespit edilmesi için çalışmalara başladı.
1 ay alanda incelemelerde bulundular
Bilim insanları, bu kapsamda zelzelelerin etkilediği 11 vilayette yaklaşık 1 ay süren saha incelemelerinde bulundu.
2 bin 826 heyelan yaşandı
Yapılan çalışma sonucunda, Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin tetiklediği 2 bin 826 heyelanın yaşandığı, 92 kişinin hayatını kaybettiği belirlendi.
Aynı araştırmada, Malatya’nın Doğanşehir ilçesinde Karanlıkdere’ye bağlı İncirlik sokağının, zelzelelerin akabinde oluşan heyelan nedeniyle 482 metre kaydığı, Narlı köyünün ise ikiye ayrıldığı tespit edildi.
Birçok mesken yıkıldı
Adıyaman’ın Çelikhan ilçesindeki Keyifli köyünde büsbütün tahrip olan 32 konutun 9’unun heyelan nedeniyle yıkıldığı, Çelikhan’da zelzeleden ötürü hidroelektrik santralinin (HES) ziyan gördüğü belirlendi. Gaziantep’in İslahiye ilçesinde bulunan İdilli Deresi ile Değirmencik köyünde heyelan nedeniyle oluşan set gölünün su tutmaya başladığının tespiti yapıldı.
Araştırmayla ilgili açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Görüm, 6 Şubat’taki sarsıntıların akabinde 5 kişilik takımla çabucak saha çalışmalarına başlamak için bölgeye gittiklerini söyledi.
“Çok büyük ana kaya heyelanlarının gerçekleştiğini gördük”
Deprem bölgesine gitmeden Harita Genel Müdürlüğünün servise açtığı imgelerden heyelanlı alanları belirlediklerini lisana getiren Görüm şu sözleri kullandı:
Bölgeye gittiğimizde tablonun çok daha vahim olduğunu, çok büyük ana kaya heyelanlarının gerçekleştiğini gördük. Sarsıntılarla tetiklenen toplam heyelan sayısının, bugüne kadar haritaladıkları heyelan sayısının en az 4 katından fazla olduğunu belirledik.
Doç. Dr. Görüm, heyelanların Malatya’nın Doğanşehir ilçesinde birçok yapıyı yıktığını anlattı.
“Heyelan nedeniyle set gölü oluştu”
Doğanşehir’deki İncirlik ve Kilise Sokak’ta, gözlemledikleri en büyük heyelanların yaşandığını kaydeden Görüm, şöyle devam etti:
Buradakiler birinci sarsıntıyla tetiklenmiş heyelanlar ve 16 konut ile 1 okul burada heyelandan etkilenmiş, kimse hayatını yitirmemiş. Heyelan, sarsıntının 40. saniyesinden sonra başlamış ve beşerler meskenlerinden çıkabilmiş lakin bu köy 482 metre yer değiştirmiş, büsbütün oturulamaz halde. Zelzelenin akabinde Gaziantep’in İslahiye ilçesinde bulunan İdilli Deresi ile Değirmencik Köyü’nde heyelan nedeniyle set gölü oluştu. Daha sonra gölün düzeyinin taşmasıyla birlikte birden patlarsa ikinci bir sele neden olabilecek potansiyelleri var. AFAD ve Devlet Su İşleri bir gece yağış sonrası burayı boşaltı. Ayrıyeten zelzeleler ziraî alanlara da büyük ziyan verdi. Bizim çalışmalarımızda yersel doğrulamasını yaptığımız toplam 2 bin 826 heyelan tespit ettik. Bu heyelanlarda oluşan meyyit sayısı 92 civarında.
“Kaya düşmeleri artçılarla devam etti”
Heyelanların zelzele bölgesinde birçok alanı etkilediğini vurgulayan Görüm açıklamasını şu biçimde tamamladı:
Depremin akabinde yaşanan heyelanlar, Türkiye’de sarsıntının tetiklediği heyelanların tarihçesinde bizim gözlemlediğimiz ve rapor edilen en büyük heyelanlar. Yüklü olarak heyelanlar, Malatya ve Adıyaman bölgesinin dağlık kesitleri ile Hatay Samandağ’daki kimi alanlarda ağır formda gözlemleniyor. Ayrıyeten ana kaya heyelanları Adıyaman’ın Çelikhan, Sincik, Malatya’nın Doğanşehir dağlık bölgelerinde tesirli oldu. Ana kaya düşmeleri artçılarla birlikte devam etti.
Doç. Dr. Görüm, zelzelelerin akabinde yeni yerleşim yerlerinin seçimi ve planlanmasında heyelanların da göz önüne alınması gerektiğinin kıymetli olduğunu kelamlarına ekledi.