Tarım ve Orman Bakanlığı, kuraklığa sağlam çeşitlerin ekimini yaygınlaştıran bir siyaset yürütüyor.
Kuraklığa sağlam çeşitlerin tüm Türkiye’de yaygınlaştırılması hedefleniyor.
Tarımsal Araştırmalar ve Siyasetler Genel Müdürlüğü (TAGEM) enstitülerince, iklim değişikliğine güçlü ve yüksek verimli tohum çeşitlerinin ıslah çalışmaları sürdürülüyor.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya nazaran, bir yandan “Tarımsal Kuraklıkla Uğraş Stratejisi ve Aksiyon Planı”na ait hazırlıklar devam ederken bir yandan da TAGEM bünyesinde faaliyet gösteren enstitülerce, tohumlar için ıslah çalışmaları sürdürülüyor.
Buğday ve arpa çeşitleri üretildi
Bu kapsamda Araştırma Enstitüsü Müdürlüklerince, kuraklığa tolerantlı (uyumlu) 30 ekmeklik buğday, 12 makarnalık buğday ve 19 arpa çeşidi geliştirilerek üreticinin istifadesine sunuldu.
Konya Bahri Dağdaş Memleketler arası Ziraî Araştırma Enstitüsüne bağlı olarak 2010’da kurulan ve dünyada üçüncü sırada bulunan Kuraklık Test Merkezi’nde on binlerce gereç morfolojik, fenolojik ve fizyolojik testten geçiriliyor. Merkezde bugüne kadar 19 çeşit, testlerden muvaffakiyetle geçerek tescil edildi.
TİGEM’e devredilerek tohum çoğaltma çalışmaları
Tescil edilen çeşitler son yıllarda özel dala ve Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğüne (TİGEM) devredilerek tohum çoğaltma çalışmaları yapılıyor.
Bu çeşitlerden TANER ve BOZKIR’da, kuraklık dayanımı ve yüksek su kullanım aktifliği özellikleri sayesinde kuruda ekilen mevcut çeşitlere nazaran randımanda yüzde 15-20 artış sağlandı. Kalite açısından TANER’de elde edilen artış yüzde 250, BOZKIR’da yüzde 200 oldu.
TİGEM’e devredilen SELÇUKLU ise daha yüksek randıman ve kalite özellikleriyle piyasaya sunulacak.
FAO dayanaklı projeler
Kuraklıkla uğraşta çeşit geliştirme yanında gözetici toprak sürece ve direkt ekim uygulamalarının yaygınlaştırılması için de ülke genelinde TAGEM ve Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) dayanaklı projeler yürütülüyor.
Kuraklığa sağlam nohut
Geçen yıl teklif edilen ve TAGEM-Doğu Akdeniz Geçit Jenerasyonu Ziraî Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünün 2023-2027 devrinde yürüteceği “Kuraklık Gerilimine Güçlü Nohut Genotiplerinin Geliştirilmesi Projesi” ile kuraklığa sağlam, üreticilerin ve pazarın isteklerine uygun yeni nohut çeşitlerinin geliştirilmesine çalışılıyor.
Bu maksatla kuraklığa sağlam ebeveyn çizgiler belirlenecek ve ıslah programı oluşturulacak. Geliştirilecek yeni çeşitlerle üreticilerin kuraklık nedeniyle yaşadığı kayıplar azaltılarak hem üreticiler hem de ülke iktisadına daha fazla katkıda bulunulacak.
TAGEM tarafından finanse edilen ve 2017-2021 periyodunda yürütülen “Mısırda Kuraklık Gerilimine Toleranslı Çeşit Islahı Projesi” ile kuraklığa toleranslılık ıslahı için oluşturulan popülasyonlardan ileri kademede nitelikli sınırlar elde edildi ve evvelki devirlerde başarılı olan saf çizgiler birbirleriyle melezlenerek aday çeşitler geliştirildi.
Hayvancılıkta kaba yem çalışmaları
Kaba yem gereksiniminin giderilmesine yönelik olarak da kuraklığa tolerantlı yem bitkisi (Macar fiğ, otlak ayrığı, kılçıksız brom, korunga gibi) çeşit geliştirme çalışmaları sürdürülüyor.
Orta Anadolu ve geçit bölgelerine uygun kurak şartlara güçlü iki çeşit Aksoyak ve Özcan Macar fiğ çeşitleri 2020’de geliştirildi. Kuru kurallarda yürütülen yonca çalışmaları, yonca ıslah projesi çerçevesinde yapılıyor.
Mısıra alternatif silajlık yulaf ve tritikale geliştirme çalışmaları yürütüldü
Çok su tüketen ve 8-10 ton silaj elde edilen silajlık mısıra alternatif olabilecek silajlık yulaf ve tritikale geliştirme çalışmaları sonucunda, dekara 7 ton silaj elde edilebilen yulaf ve tritikale çeşitleri geliştirildi.
Enstitülerde ayrıyeten “Soyada Randıman ve Kalite Özellikleri Bakımından Üstün, Kuraklığa Toleranslı Genotiplerin Geliştirilmesi (2021-2023 )” başlıklı TÜBİTAK projesi yürütülüyor. Proje sonunda kurağa tolerant soya çeşitlerinin geliştirilmesi bekleniyor.
TAGEM-üniversite işbirliğiyle “Kurağa Sağlam Hibrit Şeker Pancarı Çeşit Geliştirme Projesi” de devam ediyor. Proje sonunda kurağa tolerant şeker pancarı çeşitlerinin geliştirilmesi öngörülüyor.
Tarımsal Kuraklıkla Gayret Stratejisi ve Aksiyon Planı
Bakanlığın “Tarımsal Kuraklıkla Gayret Stratejisi ve Hareket Planı” kapsamında çalışmaları da devam ediyor.
Planda yer alan kimi gayeler şöyle:
İklim değişikliği ve kuraklıkla uğraş ismine kuraklığa güçlü hububat çeşitleri geliştirilerek kullanımının yaygınlaştırılması,
Daha az su tüketen, su kullanım aktifliği yüksek sanayi bitkileri geliştirilmesi,
Kuraklığa dayanıklı-tolerant çayır-mera yem bitkilerinin geliştirilmesi,
Orta Anadolu’da küçükbaş hayvancılığın geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması.
“Kuraklığa güçlü çeşitlerin geliştirilmesine kıymet veriyoruz”
Tüm kurum ve kuruluşlarımızla kuraklık tehlikesine karşı teyakkuzdayız. İklim değişikliğine karşı besin güvenliğini sağlayacak önlemler almak stratejik önceliklerimiz ortasında. Mevzuyu sürdürülebilirlik perspektifinden bütün boyutlarıyla ele alıyor ve çalışmalarımızı aktüel datalar ışığında şekillendiriyoruz. Toprak, su ve genetik kaynaklarımızın korunması, verimliliğin artırılması ve üretim alanlarında su potansiyeline uygun eser desenlerinin oluşturulması bu husustaki çalışmalarımızın ana çerçevesini oluşturmaktadır. Kuraklığa güçlü cinslerin geliştirilmesi bu çerçevede yürüttüğümüz en kritik hususlardan biri. Bununla ilgili AR-GE çalışmalarımıza büyük değer veriyoruz. Ülke olarak sahip olduğumuz iklim, toprak, su ve biyoçeşitlilik kaynaklarımız, iklim değişikliğinin olumsuzluklarını minimum seviyeye indirecek tahlilleri içinde barındırmaktadır.