Fransa, 23 Mart gecesi, 1958’den bu yana yürürlükte olan Beşinci Cumhuriyet’in en büyük protesto şovlarına mesken sahipliği yaptı.
Yüzbinlerce insan, başta Paris olmak üzere 6 kentte sokakları ateşe verdi, polis ve jandarmayla çatıştı. Rouen’deki olaylarda bir kişinin parmağı koptu.
Olaylar nasıl başladı?
Başbakan Elisabeth Borne, 5 Ocak’ta Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un seçim öncesi açıkladığı emeklilik ıslahatını hayata geçireceğini duyurdu: “Emeklilik yaşı 62’den 64’e çıkarılacak ve 43 yıl çalışmayan biri emekli olamayacak.” Açıklamanın akabinde grevler ve protestolar başladı.
“49/3” Macron’a ne sağladı?
Reform, Macron yanlılarının bulunduğu Senato’da geçti fakat Meclis’ten geçemeyeceği konuşuluyordu. İşte bu noktada Macron, Anayasa’nın 49’uncu hususunun 3’üncü fıkrasını işletti. “49/3,” yasa tasarısının oylanmadan Ulusal Meclis’ten geçirilmesi için hükümete yetki veriyor ve buna karşı muhalefetin gensoru önergesi sunmasına imkan sağlıyor.
Gensoru önergesi, milletvekillerinin çoğunluğunun takviyesini alırsa hükümet düşüyor. Önerge, mecliste çoğunluk tarafından desteklenmediğinde ise yasa tasarısı, Meclis’te oylanmadan geçilmiş sayılıyor ve Senato’nun önüne geliyor.
’49/3’ü birinci Macron mu kullandı?
Macron’un Meclis’i baypas edip ıslahatı hayata geçirmesi ise demokrasi savaşına döndü. En büyük olaylar ise 23 Mart’ta yaşandı. Protestocular “23 Mart, yeni 1968’dir” diye döviz açtı. Fransız yayını The Local’a nazaran, “49/3” bugüne kadar tam 100 kere uygulandı. Fakat hiçbiri protestolara neden olmadı.
Sarı Yelekliler sokakta mı?
Fransız medyası, olayların 2018’deki Sarı Yelekliler Hareketi diye bilinen olaylardan farklı olduğunu yazıyor. Sarı Yelekliler, artan yakıt fiyatlarını protesto eden bir emekçi hareketiydi. Meğer bugünkü olaylar direkt Macron’u amaç alıyor.
Kral Charles’ın ziyareti ertelendi
Britanya Hükümdarı III. Charles’ın dün başlayacak Paris ve Bordeaux ziyareti iki kentteki ağır protestolar yüzünden ertelendi.
Grevler sürecek mi?
Olaylar durulacakmış üzere görünmüyor. Ülkenin önde gelen sendikaları yarın (28 Mart) ülke genelinde büyük grev yapılacağını duyurdu. Sendikalar, Macron’a da “Reformu 6 ay durdur. Sokağın tansiyonu düşsün” diye davet yaptı.
Macron niçin telaşlı?
Hükümet geri adım atmıyor. Nüfusu 68 milyon olan Fransa’da emekli sayısı 2014 yılında 13 milyondu. Bu sayı bugün 17 milyon. Macron, ıslahat hayata geçmezse, devletin 5 yıl içinde bu yükü kaldıramayacağına inanıyor.
Geri adım atılır mı?
Hükümet Sözcüsü Olivier Veran, dün Journal De Dimanche gazetesine ıslahatı geri çekmeyeceklerini belirtti. Financial Times gazetesi ise kaygılı, “Fransa, 6’ncı Cumhuriyet’e mi koşuyor?” diye manşet attı.